حرفه‌ای‌گری بدون قدرت تصمیم‌سازی؟

یادداشت شماره ۴
عنوان: حرفه‌ای‌گری بدون قدرت تصمیم‌سازی؟

حسابرسی مستقل، به‌درستی یکی از ارکان شفافیت اقتصادی در هر کشوری شناخته می‌شود. اما در ایران، با وجود سطح بالای تخصص فنی بین حسابداران رسمی، فاصله‌ی معناداری بین توانایی حرفه‌ای و قدرت تصمیم‌سازی صنفی و ملی وجود دارد.

امروز، جامعه حسابداران رسمی ایران از نظر دانش، تجربه، و تعهد در بالاترین سطوح ایستاده؛ اما سؤال اساسی اینجاست: چرا این حرفه‌ی حرفه‌ای، در ساختارهای کلان تصمیم‌گیری کشور، کم‌اثر و کم‌صدا باقی مانده است؟

ما نه در تدوین سیاست‌های مالیاتی حضور مؤثر داریم، نه در بحث مقررات‌زدایی شنیده می‌شویم، نه در دفاع از حقوق صنفی خودمان قدرت چانه‌زنی داریم. در حالی‌که انجمن‌های تخصصی دیگر، حتی با تعداد اعضای کمتر، صدای رسایی در رسانه‌ها و نهادهای تصمیم‌ساز دارند.

دلیل این خلأ کجاست؟ شاید بخشی از آن به درون خود جامعه بازمی‌گردد. ساختار داخلی جامعه حسابداران رسمی، به‌جای آن‌که بازوی مطالبه‌گر و راهبردی اعضا باشد، اغلب درگیر فرایندهای اداری و انفعالی شده است. وقتی هیأت‌مدیره‌ای صرفاً نظارتی عمل می‌کند و در بزنگاه‌های صنفی واکنشی ندارد، طبیعی است که جایگاه حرفه‌ای ما در خارج از دیوارهای جامعه نیز تضعیف می‌شود.

واقعیت این است که بدون حضور مؤثر در سیاست‌گذاری‌ها، حرفه ما صرفاً یک واحد فنی باقی می‌ماند، نه یک نیروی تأثیرگذار اقتصادی. برای تغییر این وضعیت، نیازمند ساختاری هستیم که به‌جای سکوت، سخن بگوید؛ به‌جای پیروی، راهبری کند، بجای محتاط بودن، شجاع باشد.

انتخابات پیش‌رو، فرصتی است برای بازگشت حرفه به جایگاه واقعی‌اش. ما نیاز داریم افرادی را انتخاب کنیم که جسارت ورود به عرصه‌های کلان را داشته باشند. هیأت‌مدیره‌ای که صرفاً مدیر داخلی نباشد، بلکه نماینده قدرتمند حرفه در سطح ملی باشد.

حسابداری رسمی، یک مهارت نیست؛ یک قدرت بالقوه در اقتصاد کشور است. فقط باید آن را نمایندگی کرد

پیشنهاد؛
۱. ایجاد واحد «امور حاکمیتی و سیاست‌گذاری» در جامعه
 • تشکیل یک کارگروه یا معاونت ارتباطات راهبردی که مأموریتش فقط حضور در نهادهای تصمیم‌گیر (کارگروه اقتصادی دولت، وزارت اقتصاد، سازمان مالیاتی، بانک مرکزی، مرکز پژوهش ها و کمیسون اقتصاد مجلس و …) باشد.
 • این کمیته باید گزارش‌های تحلیلی منظم (Policy Paper) منتشر کند تا جایگاه حرفه به‌عنوان مرجع تخصصی تثبیت شود.

۲. تبدیل جامعه به صدای رسانه‌ای حرفه
 • ایجاد یک مرکز رسانه و روابط عمومی فعال که به‌طور مداوم درباره شفافیت، فسادزدایی و نقش حسابرسی موضع‌گیری کند.
 • حضور مستمر نمایندگان جامعه در تلویزیون، روزنامه‌ها و فضای مجازی برای معرفی حرفه به عموم مردم و سیاست‌گذاران.

۳. نهادینه کردن کرسی مشورتی در قوانین
 • پیگیری قانونی برای اینکه نظر جامعه حسابداران رسمی در لوایح و مقررات مالیاتی و تجاری الزاماً اخذ شود (مشابه جایگاه اتاق بازرگانی یا اتاق اصناف).
 • این کار می‌تواند با امضای تفاهم‌نامه‌های رسمی با وزارت اقتصاد و مجلس آغاز شود.

۴. بازآفرینی نقش هیأت‌مدیره
 • هیأت‌مدیره آینده نباید صرفاً مدیر اجرایی باشد؛ بلکه باید نقش «رهبر صنفی» ایفا کند.
 • لازم است جلسات منظم پرسش و پاسخ با اعضا برگزار کند و خروجی آن را به‌صورت «بیانیه‌های رسمی» در اختیار حاکمیت بگذارد.

۵. ایجاد ائتلاف با انجمن‌های تخصصی دیگر
 • همکاری با انجمن حسابداران خبره، انجمن مدیران مالی، انجمن های صنفی حسابداری استانی، و سایر نهادهای تخصصی برای قدرت‌سازی جمعی.
 • صدای یکپارچه و متحد، شانس اثرگذاری در تصمیمات کلان اقتصادی را چند برابر می‌کند.

📌جمع‌بندی

راه‌حل اصلی این است که جامعه از یک «نهاد اداری منفعل» به یک «نهاد مطالبه‌گر و سیاست‌ساز» تبدیل شود. ابزارهای آن هم مشخص است: کمیته حاکمیتی فعال، روابط عمومی قدرتمند، کرسی مشورتی در قانون، رهبری صنفی واقعی و ائتلاف با دیگر نهادها

محمد قبول 
حسابداران رسمی